Anacamtis champagneuxii of blesharlekijn.

This post in English: click here.

De blesharlekijn (Anacamptis champagneuxii) een kleine maar fraaie orchidee van de sectie Moriones.

De Anacamptis champagneuxii of blesharlekijn is een zeldzame en purperkleurige orchidee uit het westelijk Middellandse Zeegebied, ook voorkomend in de strook wilde natuur direct grenzend aan het Zuidelijk Cantabrisch Gebergte. Tot zo´n 10 jaar geleden telde het geslacht Anacamptis maar 1 lid, nl. de Anacamptis pyramidalis (hondskruid of pyramide-orchis).  Echter door de sterke opkomst van het genetisch onderzoek is de voormalige classificatie flink door elkaar gehusseld. Vele orchideeën die traditioneel tot het geslacht Orchis werden gerekend bleken toch veel meer gemeen te hebben met de Anacamptis pyramidalis dan ooit was vermoed. Vooral het onderzoek van Richard Bateman en medewerkers in 2003 heeft tot de nieuwe classificatie geleid. Zoals altijd in de wetenschap was natuurlijk niet iedere onderzoeker het daarmee eens, maar heden ten dage lijkt de nieuwe indeling het pleit toch gewonnen te hebben. Echter is het dus goed mogelijk om de blesharlekijn ook als Orchis champagneuxii in de literatuur terug te vinden. Het geslacht Anacamptis is onderverdeeld in secties en de blesharlekijn behoort tot de sectie Moriones waartoe o.a. ook de harlekijn (Anacamptis morio) en de slanke harlekijn (Anacamptis picta) behoren.Genoemde orchideeën komen allen voor in het Cantabrisch Gebergte.

Vooral de slanke harlekijn en de blesharlekijn lijken op het eerste gezicht veel op elkaar en zijn soms  moeilijk uit elkaar te houden, vandaar dat ik eerst de opvallendste verschillen wil opsommen.

• Het centrale gedeelte van de lip is bij de blesharlijn volledig wit of roze (misschien met zeer vage vlekjes) en bij de slanke harlekijn is deze gespikkeld.
• De zijlobben van de lip zijn bij de blesharlekijn veel verder teruggeklapt dan bij de slanke harlekijn, waar de lip zelfs gespreid kan zijn.
• Het spoor van de blesharlekijn is in verhouding langer en aan het einde meer afgeplat dan bij de slanke harlekijn.
• De aar van de blesharlekijn is korter, ijler en met minder bloemen dan de aar van de slanke harlekijn.
• De blesharlekijn groeit zeer vaak in opvalend compacte groepjes, hetgeen te danken is aan de vegetatieve voortplanting.
• De blesharlekijn schijnt 3 wortelknollen te hebben, terwijl de slanke harlekijn 2 wortelknollen heeft, maar omdat we natuurlijk geen orchideeën gaan uitgraven is dit kenmerk in de praktijk niet toepasbaar.

LEES VERDER EN GENIET VAN DE FOTO´S.


Links de slanke harlekijn (Anacamptis picta) en rechts de blesharlekijn (Anacamptis champagneuxii). Bij deze slanke harlekijn zijn de lobben ook behoorlijk teruggebogen maar toch iets minder. Hier de opvallenste veschillen zijn de hoogte, het aantal bloemen en de spikkels op de lip van de slanke harlekijn.

De zijlobben lip van de Anacamptis champagneuxii zijn sterk teruggevouwen, hetgeen één van kenmerken is die deze orchidee van de slanke harlekijn onderscheidt.

De blesharlekijn is kleiner dan de nauw verwante harlekijn en slanke harlekijn, met een maximale hoogte van ongeveer 30 centimeter en heeft een ijle aar met meestal niet meer dan 6 bloemen, hoewel sommige exemplaren tot wel 8 of meer bloemen kunnen hebben.

De kelkbladeren en bovenste kroonbladeren vormen te samen een helmpje, met donker paarse (soms groene) strepen. Deze muts is de oorsprong van de naam "harlekijn".

Het spoor is aan het uiteinde sterk afgeplat.

De aar heeft een ijl voorkomen, met weinig bloemen (3 tot 8 stuks) en relatief ver van elkaar verwijderd.

Het schutblad is donkerpaars (donkerder dan de bloem) en korter dan het vruchtbeginsel.

Het centrale gedeelte van de lip is volkomen wit (of roze) en zonder vlekjes zoals bij de andere harlekijntjes.

Eén van die typische groepjes die gevormd wordt door vegetatieve uitbreiding van de wortels. Zie je een compact groepje kleine purperen orchideeën met opvallende witte vlekjes: bingo.

Detail van het gynostemium of zuiltje, structuur waar zich de voortplantingsorganen van de orchidee bevinden.

Deze foto toont verscheidenen kenmerken: de ijle aar, de sterk teruggevouwen lobben van de lip en de in verhouding lange en afgeplatte sporen.

Onderzijde van de bloem. Hier zijn de teruggevouwen lobben van de lip en het feit dat de spoor een verlengde van de lip is goed te zien.

De vruchtbeginsels zijn donker paars en lijken van een afstandje zelfs zwart. Ook zijn ze gewonden omdat bij de orchideeën de bloem 180 graden draait, zodat de lip onder komt.

De bladrozetten zijn lichtgroen en de onderkant van de stengel heeft verscheidene stengelomvattende bladeren. Meer naar boven gaat de stengel al gauw over in purper/violet.

Detail van de lip of labellum.

Vooral op deze en de volgende foto is de draaiing van het vruchtbeginsel goed te zien.

Is dit wel of geen blesharlekijn?